تبعيّة الدلالة الالتزاميّة للمطابقيّة :
قوله ص ٧٤ س ١٠ اذا كان اللازم المدلول عليه ... الخ :
تقدم في الحلقة السابقة ان لازم الشيء تارة يكون مساويا له واخرى اعم منه.
مثال اللازم المساوي : وجود النهار فانه لازم مساو لطلوع الشمس.
ومثال اللازم الاعم : دخول الشخص في النار فان لازمه الموت وهو لازم اعم من دخول النار ، اذ قد يتحقق الموت بغير دخول النار.
اما اللازم المساوي فلا اشكال في بطلانه عند بطلان المدلول المطابقي ، فاذا اخبر الثقة بطلوع الشمس واتضح بعد ذلك بطلان اخباره وان الشمس ليست طالعة فلا اشكال في بطلان المدلول الالتزامي وعدم الحكم بوجود النهار لاقتضاء المساواة ذلك فان لازم مساواة وجود النهار لطلوع الشمس بطلان هذا عند بطلان ذاك والاّ لم يكن وجود النهار لازما مساويا بل اعم وهذا واضح وقد تقدم في الحلقة السابقة ص ٦٢.
اما اذا كان اللازم اعم فقد وقع الكلام بين الاصوليّين في انه اذا ثبت بطلان المدلول المطابقي فهل يلزم من ذلك بطلان المدلول الالتزامي او لا؟ فالثقة اذا اخبرنا بدخول زيد في النار فلازم ذلك موته ولكن اذا فرض انه ثبت لدينا بطلان المدلول المطابقي وان دخول زيد في النار ليس ثابتا ـ اما لاعتراف المخبر بخطئه او لاخبار ثقة ثان بعدم دخوله النار ـ فهل يثبت بذلك بطلان المدلول الالتزامي