وزن فواعيل : طواحين.
وزن يفاعيل : ينابيع الخ ...
كل كلمة تطابق هذه الأوزان هي من جموع التّكسير ومن جموع الكثرة ، وتسمّى «صيغة منتهى الجموع».
ـ كم وزنا لصيغ منتهى الجموع؟
لصيغ منتهى الجموع سبعة عشر وزنا ، وهي كلّ جمع أتى بعد ألفه ثلاثة أحرف وسطها ساكن.
مثال : ينابيع ـ مفاتيح.
هناك أيضا اسم الجمع الّذي يجمع كما تجمع باقي المفردات.
مثال : شعب لا يعرف قيمة لوطنه.
شعوب لا تعرف قيمة لأوطانها.
فكلمة «شعب» هي اسم جمع يدلّ على العدد الكثير ، وكلمة «شعوب» هي اسم جمع يدلّ على كثرة هذه الشّعوب.
مثال : قوم ، أقوام.
ـ إذا ، ما جمع التّكسير؟ وما أنواعه؟ وما أوزانه؟
قاعدة عامّة :
ـ هو اسم يدل على أكثر من اثنين بتغيير بناء مفرده.
ـ جمع التّكسير ثلاثة أنواع.
أ ـ منه ما يتمّ بتغيير حركات المفرد.
مثال : أسد ، أسد.
ب ـ منه ما يتمّ بزيادة أحرف مفرده.
مثال : رجل ، رجال.