وهؤلاء منهم من يثبت حركة الجسم وفعله غيره ومنهم من لا يثبت عرضا غير الجسم على وجه من الوجوه
وحكى عن بعض اهل التثنية من «المنانية» انهم يزعمون ان الاجسام من اصلين وان كل واحد من الاصلين من خمسة اجناس : من سواد وبياض وصفرة وخضرة وحمرة وانهم لا يعقلون جسما الا ما كان كذلك وانهم دانوا بابطال الاعراض
وحكى عن بعض اهل التثنية من «الديصانية» ا (١) نهم ثبّتوا الاجسام من اصلين وانهم زعموا ان احد الاصلين سواد كله والآخر بياض كله وان النور هو البياض وان الظلام هو السواد وان سائر الالوان من هذين اللونين وانما اختلفت (٢) الالوان فصار منها صفرة وحمرة وخضرة لاختلاف امتزاج هذين اللونين وانهم انكروا الاعراض
فاما «ابو عيسى الورّاق» فانه حكى ان من اهل التثنية من يثبت الاعراض من الحركات والسكون وسائر الافعال غير الاجسام ، وان منهم من يزعم انها صفات الاجسام لا هى الاجسام ولا غيرها ، وان منهم (٣) من نفاها وابطلها وزعم انه لا حركة ولا سكون ولا فعل غير الاصلين
واختلفوا فى اللون هل هو الطعم أم غيره وهل الطعم هو الرائحة أم هو (٤) غيرها
__________________
(١) الديصانية : اهل الديصانية س
(٢) اختلف ق س ح
(٣) وان منهم : ومنهم ق
(٤) أم هو د أم ق س ح مقالات الاسلاميين ـ ٢٣