أو مضافا [ظ ١٠٨] إلى المضاف إليه بالغا ما بلغ ، فحكم (مررت برجل حسن الوجه) حكم (مررت برجل حسن وجه الغلام) و (حسن وجه ابن الغلام) ، وحكم المعمول المضاف إلى المضمر حكم المضاف إلى المضاف إلى المضمر وهلم جرا ، فحكم (مررت برجل حسن وجهه) حكم (برجل حسن وجه غلامه) و (برجل حسن وجه ابن غلامه) ، وحكم المجرد عن اللام والإضافة إلى الضمير حكم المضاف إلى المجرد عنهما بالغا ما بلغ ، فحكم (مررت برجل حسن وجه) حكم (برجل حسن وجه غلام) ، (وحسن وجه ابن غلام).
قوله : (والباقي (١) ما كان فيه ضمير واحد أحسن إلى آخره) [وما كان فيه ضميران حسن ، وما لا ضمير فيه قبيح](٢) ، يعني والباقي بعد الممتنعين ، والمختلف فيها وهي [خمس عشرة](٣) ، مسألة تنقسم إلى أحسن وحسن وقبيح (٤) ، والأخفش ما فيه ضمير واحد ، لأنه قد حصل فيه ما يحتاجه من غير زيادة ، والحسن ما فيه ضميران لأنه حصل فيه ما يحتاج وزيادة ، والقبيح مالا ضمير فيه لأنه خلا عن العائد والأصل ، والصفة لا تخلو عنه فالأحسن تسع ، وهي : (حسن وجهه) بالرفع ، (حسن الوجه) بالنصب والجر ، (حسن وجه) بالنصب والجر ، (الحسن وجهه) بالرفع ، (الحسن الوجه) بالنصب والجر ، (الحسن وجها) نصبا ، والحسن
__________________
(١) في الكافية المحققة و (البواقي) بدل (الباقي).
(٢) ما بين الحاصرتين زيادة من الكافية المحققة.
(٣) في الأصل (خمسة عشر) مسألة والصواب ما أثبته في المتن.
(٤) ينظر شرح المصنف ٩٧.