بوه الباء والواو والهاء ليس بأصلٍ عندى ، وهو كلامٌ كالتهكُّم والهُزْء. يقولون للرَّجُل الذى لا خَيْر فيه ولا غَنَاءَ عِنده : بُوهَة. قال :
يا هِنْدُ لا تَنْكحِى بُوهَةً |
|
عليهِ عَقِيقتُه أحسَبَا (١) |
ومثله قولهم إنَ البُوهَ طائرٌ مثلُ البُومة. قال :
* كالبُوهِ تَحْتَ الظُّلَّةِ المرشُوشِ (٢) *
قال : يقول : كأنى طائرٌ قد تَمَرَّطَ ريشُه من الكِبَر ، فرُشَّ عليه الماءِ ليكون أسْرَع لنَبَات رِيشِه. قال : هو يُفعل هذا بالصُّقُورةِ خَاصَّةً. قالوا : وإيّاه أرادَ امرؤُ القَيس ، فشبَّه به الرّجُلَ. وهذا يدلُّ على ما قُلْناه. وكذلك البُوهَة ، وهو ما طارَتْ به الرِّيح من التُّراب. يقال : «أهْوَنُ مِن صُوفَةٍ فى بُوهَةٍ».
باب الباء والياء وما يثلتهما
بيت الباء والياء والتاء أصلٌ واحد ، وهو المأْوَى والمآب ومَجْمَع الشَّمْل. يقال بيتٌ وبُيوتٌ وأبياتٌ. ومنه يقال لبيت الشِّعر بيتٌ على التشبيه لأنه مَجْمَع الألفاظِ والحروفِ والمعانِى ، على شرطٍ مخصوصٍ وهو الوَزْن. وإيَّاهُ أراد القائل :
وبَيتٍ على ظَهْرِ المَطِىِّ بَنَيْتُه |
|
بأسْمَرَ مَشْقُوق الخياشِيم يَرْعَفُ (٣) |
__________________
(١) البيت لامرئ القيس فى ديوانه ١٥٤ والمجمل واللسان (بوه ، عقق ، حسب).
(٢) البيت لرؤبة فى ديوانه ٧٩ واللسان (بوه). وقبله :
لما رأتني نزق التحفيش |
|
فما رثيات؟؟ |
(٣) البيت فى اللسان (٢ : ٣١٩).