المظاهر الإلهيّة في أسرار العلوم الكماليّة - المقدمة

بسم الله الحكيم العليم

الحمد لله الذي خلق الخلق بقدرته الفائقة ، ودبّر الأمر بحكمته

المتعالية ، وأنار العقول بشواهده الربوبيّة ، وعنده مفاتح الغيب

لا يعلمها إلّا هو. وخير الصلاة والسلام وأفضل التحيّات على سيّد

الأنبياء ومعلّم الحكماء محمّد المصطفى صلى‌الله‌عليه‌وآله وعلى أهل بيته

المعصومين وصحبه الصالحين وارثي الحكمة العرشية ومشاهد

المظاهر الإلهية.

از ديرباز ، سرزمين ايران گاهواره تمدن وقلمرو علم وحكمت بود كه ظهور وطلوع آيين مقدس اسلام وتعاليم آزاديبخش وآزاده پرور آن ، به اين تمدن بالنده بشرى چهره بهتر وجمال بيشتر بخشيد ودر فروغ آن ، درخت كهنسال حكمت ودانش برگ وبار تازه يافت وميوه حياتبخش وسعادت ساز خود را به همه جهانيان ارزانى داشت.

تاريخ تمدن بشرى گواهى مى دهد كه همواره رشد وتوسعه علمى وفرهنگى وپويايى وشكوفايى فلسفه وعلم وهنر ودرخشش استعدادها همراه ودر سايه آزادى واز بركات استقلال بوده است ؛ از اين رو پديده بى نظير تاريخ معاصر ، يعنى انقلاب پرشكوه وكبير اسلامى ايران ، كه آزادى وآزادگى را به اين ملّت بازگردانيد وافتخار استقلال وسرافرازى را نصيب اين ملّت كرد ، هم زمان ، به رشد وحركت علمى وتوسعه فرهنگى نيز يارى بسيار نمود. بدين لحاظ است كه همايشهاى پژوهشى فراوانى در اين مدت برپا گرديد وزمينه هاى مساعدى براى تحقيقات علمى وفلسفى وتصحيح وتهذيب ومعرفى ميراثهاى كهن فرهنگى وتأليف كتب وارائه مقالات تحقيقى

فراهم آمد.

يكى ديگر از عوامل مؤثر اين شكوفايى وحركت پرشتاب فلسفه وعلم در ايران ، شخصيت بى مثال بنيانگذار فقيد جمهورى اسلامى ايران ، حضرت آيت الله العظمى امام خمينى قدس‌سره بود كه حاكمى حكيم ورهبرى عارف وفرزانه ، وفقيه وحقوقدانى برجسته بشمار مى رفت ؛ واين پديده ، يكبار ديگر اهميت نقش حكمت ودانش رهبران را در حسن اداره جامعه به اثبات رساند.

در كنار تحولات اجتماعى گسترده دو دهه گذشته ايران ـ كه سبب فراهم آمدن زمينه تحقيق ونشر دانش وبويژه علوم انسانى شد ـ كوشش به عمل آمد تا غبار فراموشى از چهره بسيارى از بزرگان حكمت ودانش زدوده شود وعلما وحكما وعرفا وشعراى بزرگ اسلامى وايرانى در سايه همايشهايى كوچك يا بزرگ به جامعه ملى وبشرى معرفى گردند.

در اين ميان ضرورت اقتضا داشت كه شخصيت بزرگ وبى همتايى همچون حكيم صدر الدّين محمّد شيرازى ملقب به «صدر المتألهين» ومشهور به «ملا صدرا» نيز ـ كه فيلسوف ، قرآن شناس ، مفسر ، علامه حديث شناس ومحدّث بزرگ اسلامى در قرن دهم ويازدهم هجرى است ـ به جهانيان شناسانده شود وآثار بيمانند او با كاملترين وبهترين صورت تصحيح ومقدمه نگارى وپاورقى نويسى وويرايش گردد وبا چاپى شايسته در دسترس مشتاقان حكمت وتفسير وحديث ومعارف اسلامى وبشرى قرار گيرد.

* * *

اهداف عاليه فرهنگى وعلمى وفرمان مقام معظم رهبرى جمهورى اسلامى ايران ، حضرت آيت الله سيّد على خامنه اى ـ دام ظله ـ بدين ضرورت جامه عمل پوشانيد وستادى براى برگزارى همايش جهانى بزرگداشت حكيم نامور ، ملا صدرا بر پا گرديد وگروههاى بسيارى با شركت اساتيد حوزه ودانشگاه در رشته هاى فلسفه ومنطق وحديث وتفسير گرد هم آمدند ودر كنار دهها فعاليت سازنده ، مانند نشر مجله فلسفى ، ارتباط با محافل علمى جهان از راه شبكه هاى رايانه اى ، انجام امور هنرى ، فراخوان مقالات در سطح جهان وچاپ ونشر آنها ، ترجمه ومعرفى كتب آن حكيم به زبانهاى مشهور بيگانه وترجمه آن به زبان فارسى ، وبسيارى كارهاى ضرورى ديگر براى برگزارى باشكوه واثربخش اين همايش ، به كار تصحيح انتقادى كتب ورسائل صدر المتألهين نيز اهتمام شد.

امتيازهاى تصحيح انتقادى اين ستاد در چند عنوان خلاصه مى شود :

١. اين كار با رعايت اصول تصحيح انتقادى وسازواره اى دقيق انجام گرديده است ؛ اصولى كه آيين نامه آن در همايشى كوچك به وسيله همين ستاد وبا شركت متخصصان واستادان تهيه شد ، ومى توان آن را معيار (استاندارد) تصحيح در كشور شمرد كه با وجود كارايى لازم از شيوه هاى غربى نيز پيروى نكرده است.

٢. مايه تصحيح متون در ميان صدها جلد نسخه خطى از بهترين ومعتبرترين نسخ خطى فراهم گرديده است كه برخى بخط خود مؤلف يا بازماندگان او يا با تصحيح ومقابله آنها بوده ، وبرخى از اين نسخ حتى در فهرستهاى چاپ شده كتابخانه هاى عمومى هم ديده نشده واز طريق كتابخانه هاى شخصى بدست آمده است. در مرحله بعد ، كار نسخه شناسى ودرجه بندى وارزيابى اين نسخ در جلساتى بتوسط كارشناسان فنّ به انجام رسيد.

٣. كوشش شده است روش تصحيح ، علامت گذارى ، نوع وقلم حروف ، كاغذ وقطع وجلد وصحافى تمام كتب وآثار اين حكيم هماهنگ وبه يك شكل باشد.

به اين مرحله بيش از حدّ معمول تكيه شده است ؛ وراجع به خصوصيات ظاهرى كتب ، مانند قطع وصفحه بندى وآرايش وجلد ، وبويژه درباره گزينش حروف دقت بسيار گرديده ، وبا نظر كارشناسان امور چاپ ونشر كتاب ، مدتى نسبتا دراز بررسى به عمل آمده تا سرانجام حروف كنونى وساير مشخصات كتاب حاضر به تصويب واجرا رسيده است.

٤. ويراستارى يكى از امتيازات دوره معاصر است كه اين ستاد تلاش كرده است آن را بنحو شايسته اى سازمان دهد وبا هماهنگى نزديك با مصحّحان محترم به انجام رساند : كتب وآثار مذكور پس از انجام تصحيح بتوسط محققان واساتيد حوزه ودانشگاه از صافى دو ويراستارى گذشته است ، يكى ويرايش ادبى وديگرى علمى ؛ كه براى هماهنگ شدن روش كار در اين زمينه نيز همايشى با شركت متخصصان تشكيل شد تا بهترين ، دقيقترين وسريعترين روشها فراهم وتدوين وتصويب وعملى گردد. البته در موارد معدودى بين ويراستاران ومصحّحان محترم در گزينش صحيحترين واژه يا عبارت اختلاف نظر وجود داشته كه در چنين مواردى نظر مصحّح اعمال شده است.

٥. نكته ديگرى كه در تصحيح وطبع ونشر كتب علمى در ايران تازگى دارد ، تكيه بر فارسى